2017 is opnieuw een belangrijk jaar voor Ieper in het kader van ‘100 jaar Eerste Wereldoorlog 2014-2018’. Een eerste topmoment wordt de onthulling en inhuldiging van de stenen ‘leeuwen van de Menenpoort’ met speciale Last Post op maandag 24 april 2017. Tegelijkertijd wordt in het In Flanders Fields Museum een kleine tentoonstelling over ‘de leeuwen’ geopend.
De twee stenen leeuwen die het schild van Ieper (België) houden en die sedert 1822 aan de trap van de lakenhallen stonden – het burgerlijk en zakelijk centrum van de stad – komen terug naar hun oorspronkelijke thuis als onderdeel van de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog.
Midden de 19de eeuw werden de leeuwen verplaatst naar de Menenpoort en stonden er ook nog tijdens de oorlog terwijl Ieper door Duits artillerievuur tot ruïnes herschapen werd. Duizenden Australiërs en andere geallieerde troepen kwamen voorbij de leeuwen op weg naar de Belgische slagvelden van het Westelijk Front. Velen onder hen zouden niet meer terugkeren.
De leeuwen, gebroken en beschadigd, werden later uit het puin gerecupereerd en in 1936 door de burgemeester van Ieper aan de Australische regering geschonken als een gebaar van vriendschap en uit erkentelijkheid voor de Australische opoffering.
Al die jaren staan ze als schildwachten te kijk voor iedereen die het Australian War Memorial in Canberra, de hoofdstad van Australië, binnen gaat.
Op een gezamenlijk initiatief van de Belgische en de Australische regering komen deze leeuwen tijdelijk terug naar hun symbolische heimat aan de Menenpoort. Dit kadert in de eeuwherdenking van enkele van de meest cruciale gevechten van de Eerste Wereldoorlog met o.a. de Derde Slag bij Ieper, de Slag om Passendale, de Mijnenslag en het Polygoonbos.
Het historisch verhaal van de leeuwen zal gebracht worden in een dossiertentoonstelling in het In Flanders Fields Museum. Eerst schepen Jef Verschoore, tevens voorzitter van het IFFM: ‘We zijn zeer verheugd dat de verschillende overheden en andere partners zoals de Commonwealth War Graves Commission en de Last Post Association de krachten bundelen om dit mooie project te realiseren. Het is dan ook logisch dat ons museum deze iconische beelden de nodige duiding zal geven in een gratis te bezoeken tentoonstelling in de Lakenhallen’.
De directeur van het Australian War Memorial, Dr Brendan Nelson, verklaarde dat de sterke band tussen Australië en België, die gesmeed werd door de inzet en het offer van diegenen die door de Menenpoort stapten op weg naar het front, door dit gezamenlijk initiatief hernieuwd en verstevigd wordt.
‘We zullen voor eeuwig verbonden zijn met de stad Ieper en het Belgische volk, en als teken van dankbaarheid voor deze unieke samenwerking zal het Australian War Memorial, met de hulp van de Royal Australian Air Force, de leeuwen van de Menenpoort terugbrengen naar hun oorspronkelijke thuishaven’, voegde Dr Nelson eraan toe.
‘België en Australië herdenken de catastrofe van de Eerste Wereldoorlog. De leeuwen zullen net vóór Anzac Day toekomen en zullen opnieuw de wacht optrekken op hun oorspronkelijke plaats. Ze zullen ons herinneren aan de prijs die door zovelen betaald werd tijdens de gevechten om Ieper, het Polygoonbos en Wijtschate-Mesen, waarbij vele duizenden geallieerden omkwamen.’
De leeuwen worden officieel onthuld tijdens een speciale Last Post op 24 april 2017. De Last Post is een plechtigheid die sinds 1928 elke avond georganiseerd wordt door de Last Post Association. Tijdens de plechtigheid op 24 april zal de Last Post voor de 30.655ste keer gespeeld worden. De leeuwen zullen op de brug vóór de Menenpoort opgesteld staan en terugkeren naar het Australian War Memorial na Wapenstilstandsdag 2017.
Een uitleenovereenkomst werd gesloten tussen de Australische en Belgische federale regering. De federale overheid staat in voor het transport van de leeuwen op Belgisch grondgebied en voorziet voor deze gelegenheid de tijdelijke inplanting van twee sokkels waarop de leeuwen zullen worden tentoongesteld.